Satranç Hakkında Bilinmeyenler

Satranç 2 bin yıldır var olmasına rağmen eğitimde değerli bir araç olarak kullanılabilmesi yeni yeni kavranılmaktadır. 1997 yılında yapılan araştırmalar matematik, fen ve okuma alanlarında görülen başarıların arkasındaki gizli başarının satranc sporuna ait olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte kavrama yeteneğindeki ciddi gelişmenin yanısıra bilgiye ve mantığa dayalı çıkarımlarda, varsayım, stratejik düşünebilme, mantık, geleceği kurgulama ve karar verme gibi alanların gelişiminde satranç çok önemli rol oynamaktadır. Zihin ile ilgili konular dışında, satranç sporunun : kişisel değerleri güçlendirme, başkalarına saygılı olma, sabır ve farklı bakış açılarını kabullenebilme gibi sosyal davranışların üzerinde de etkisi çok önemlidir.

Yine yapılan araştırmalar göstermiştir ki satranç sporu için gerekli olan beceriler dil öğrenmek için gerekli olan becerilerle benzerlik göstermektedir. Özetle, teknik bilgi ( taşların ve hareketlerinin öğrenilmesi, açılışlar ve diğer yöntemler) ve bu bilginin uygulanmasından ibarettir. Edinilen bilgi eğitim ve deneysel geri bildirimle desteklenerek geliştirilir. Öğrencilerin otomatik olarak daha karmaşık düşünme becerilerini kazanması sağlanır. Bilimadamları, matematikçiler ve satranç sporcuları arasında yapılan karşılaştırmalarda düşünme tarzlarının yeni fikirlerden çok kaliteli yaratıcılık şeklinde olduğu gözlenmiştir.

Satranç, eski’nin yeni çağdaş kültüre en değerli hediyesidir. Bu değer zaman içinde karşılaştığımız her sınıf insan ile, konuşulan her dilde, tüm uluslarda, hem erkek hemde kadınlar tarafından test edilmiş yegane olgudur. Öylesine nadir bir değerdir ki ; öğrenme, öğretme, paylaşma, yaratma, rekabet etme, eğlenme, başkalarına ve kendimize zarar vermeden faaliyette bulunduğumuz tek aktivitedir. Satranç bütün bu akviteleri içine alır ve bunun karşılığında yalnızca istediği : Meraktır.

Altıncı yüzyılda Hindistan'da doğan satranç, tüccarlarla İran'a geçti. Yedinci yüzyılda Araplar İran'ı alınca satranç Arap topraklarında yayılmaya başladı. Arap akıncıları ile birlikte Kuzey Afrika'dan İspanya'ya geçen satranç ortaçağda şövalyelerin gözde oyunu oldu. Arap ve Avrupa el yazmalarından sonra İspanyol Lucena'nın ilk basılı satranç kitabında (1497) satranca eklenen yeni kurallar açıklandı: Vezirin ve filin hareket alanlarının genişletilmesi, rok, geçerken alma, erin vezir olması. Böylece günümüze kadar değişmeden gelen kuralları ile dinamik, ustalık ve incelik dolu, bilgiye dayanan modern satranç dönemi başladı ve satranç, İspanya'dan sonra, İtalya, Fransa, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya'da hızla yaygınlaşmaya başladı.

On dokuzuncu yüzyıl sonlarında satrancın ilk büyük yıldızları belirdi: Anderssen, Morphy, Rubinstein ve Steinitz. Güçlü oyuncuların katıldığı turnuvalar yapıldı: 1851 Londra, 1857 New York, 1883 Londra, 1889 Hastings ve Saint Petersburg. İlk dünya satranç birincisi sayılan Steinitz'den sonra, Yirminci yüzyılın başlarında Lasker, Capabalanca, Alekhine ve Euwe, İkinci Dünya Savaşından sonraki yıllarda, Botvinnik, Smyslov, Tal, Petrosian, Spassky, Fischer, Karpov, Kasparov, Khalifman ve Anand dünya satranç birincisi unvanının sahibi oldular. Böylece, olimpiyatlar, turnuvalar, uluslararası karşılaşmalar, dünya birinciliği maçları, turnuva kuralları, oyunların yazılması, oyunların ve bilgilerin binlerce kitapta toplanması, satranç saati, oyuncuların sınıflandırılması ve herkese açık satranç kulüpleri ile bir spor dalı olan satrancın bu özelliği en belirgin şekilde ortaya çıkmış oldu.



-Teorik olarak bir satranç oyununda en fazla 5870 hamle oynanabilir.

-Bugünkü gibi beyaz ve siyah karelerden oluşan ilk satranç tahtası avrupada 1090 yılında yapılmıştır.

-Amerika satranç birliğine göre, satrançta ilk 10 hamlede oynanabilecek 169,518,829,100,544,000,000,000,000,000 farklı seçenek vardır.Ve yine onlara göre bilgisayar satranci çözmüştür.

-En uzun süren satranç oyunu 1989 da belgrad da Nikolic ve Arsovic arasında olmuş.269 hamle sonucunda maç beraberlikle sona ermiştir.

-Satranç tahtasında 2 taraf 1 er hamle yaptığında 400 , 2 taraf 2şer hamle yaptığında  72.084 ve 2 taraf 3 er hamle yaptığında 4 milyondan fazla seçenek vardır.2 tarafın yaptığı 4 er hamleden sonra 318 milyar seçenek vardır. 2tarafın yaptığı 40 hamleden sonraki seçenek sayısı  dünya üzerindeki hesaplanabilir elektron sayısından fazladır.

-Piyonların ilk hamlede  1 yerine 2 hamlede gidebildikleri kuralı 1280 yılında ispanyada geliştirildi.

-Tarafların uzay ve dünya arasında oynadığı ilk satranç oyunu  soyez-9 mürettebatı tarafından 9 haziran 1970 yılında oynandı.Ve oyun beraberlikle sonuçlandı.

-Katlamalı satranç tahtasını bir rahip bulmuştur.Satranç oynamak yasak olunca buldukları bu satranç tahtası katlanılınca 2 kitap gibi duruyordu.

-Star Trek teki Kirk ve Spock  3 kez satranç oynamışlardır.Kirk 3 maçı da kazanmıştır.

-Kaliforniya Long Beach de deepthought denilen bilgisayar kasım 1988 de bir büyük ustayı yenen ilk bilgisayar oldu.

-Rok hamlesinin en geç yapıldığı maç Bobotsor ve Ilkovin arasında 1966 yılında oynanmıştır.46. hamlede rok yapılmıştır.

-1561 yılına kadar rok 2 hamleyle yapılıyordu.Şah ve kalenin yerlerini tek hamlede değiştirmek yerine teker teker kaleyle ve şahla birer hamle yapılıyordu.

-Şah mat kelimesi satranç tabirine pers deyiminden eklenmiştir."Shah mat" pers dilinde "kral öldü." demektir.

-En uzun satranç problemini Blathy, 1800 lü yıllarda osmanlıda 290 hamleyle bulmuştur.

-Cleveland da 1973 yılında satranç turnuvasına polis gelmiştir.Ve turnuva direktörünü satranç takımlarını,kazananların ödülünü çalmaktan tutuklamıştır.

-Satranç  tahtasında atın turlayabileceği 122 milyon hamle vardır.

-Oyun başlangıcından itibaren  2. hamleden sonra mat etmenin 8 farklı yolu, 3. hamleden sonra mat etmenin 355 farklı yolu vardır.

-2. dünya savaşında nazi almanyasının şifreli mesajlaşmada kullandığı enigma kodlarını çözmede dönemin büyük satranççıları  İngiliz büyük usta harry golombek,stuart milner, ve h.o'd. alexander  görev almıştır.

-1985 te eric knoppert 10 dakikalık satranç oyunlarıyla 500 oyunu 68 saatte oynamıştır.

-Frank marshall ,uluslararası bir turnuvada sovyet oyuncuyu yenen ilk amerikandır.1924 yılında ed lasker ı yenmiştir.Aynı zamanda 1923 yılı itibariyle 100 den fazla simultane maçı bulunan ilk oyuncudur.

-Albert einstein ,satranç şampiyonu emanuel laskerın yakın arkadaşıdır.New york times a verdiği bir röportajda herhangi bir oyunu oynayacak zamanı olmadığını söylemiştir.

-1882 yılında mason ve mckenzie arasında oynanan oyunda 72 ardışık vezir hamlesi yapılmıştır.

-1992 yılında thorton ve m.walker arasında oynanan maçta taş yenmeden 100 hamle oynanmıştır.

-İngilizce basılmış 2. kitap satranç hakkındadır.

-FIDE (dünya satranç federasyonu) nun açılımı federation internationale  des echecs tir.

-Satranç oynamak amacıyla geliştirilen ilk bilgisayar  1951 yılında alan turing tarafından geliştirilmiştir.

-Kaydedilmiş en eski satranç oyunu eski bağdatta bir tarihçi ve öğrencisi arasında 900 lü yıllarda oynanmıştır.

-Yaklaşık 600 000 000 insan dünya çapında satranç oynamayı biliyor.

-pawn(piyon) bir çok dilde er ,ayak askeri anlamına gelmekteyken ispanyolca da ve almancada  köylü ve çiftçi anlamına gelmektedir.

-İlk mekanik satranç saati 1883 yılında thomas wilson tarafından geliştirilmiştir.Bundan öncesinde kum saati kullanılıyordu.Günümüzdeki basmalı saatiyse ilk defa veenhoff 1900 yılında geliştirmiştir.