Vilayetlerin Elden Çıkışı
20. yüzyılın başlarına kadar Osmanlı Devleti sınırları içinde yer alan ancak Türkiye Cumhuriyetinin milli
sınırları içinde bulunmayan vilayetlerin resmen kaybediliş tarihleri:
Selanik: Selanik: 491 yıl Osmanlı hâkimiyetinde kalan bölge 1912 Balkan Savaşı sırasında bir kolordu
ve jandarma generali Tahsin Paşa tarafından savunuluyordu. Fakat paşa tek kurşun atmadan
kolordusunu ve İmparatorluğun en önemli merkezlerinden biri olan Selanik’i Yunanlılara teslim etti.
Böylece Osmanlı hâkimiyeti son buldu.
Manastır: 1382’de Kara Timurtaş Paşa tarafından fethedildi. 12 Kasım 1912’de Balkan Harbi’nde
Sırpların işgaline kadar 540 yıl aralıksız Osmanlı yönetiminde kaldı.
Kosova: 1912 Balkan Savaşı’ndan sonra Osmanlının bölgeden çekilmesi ile Sırbistan’a terk edilmiştir.
Bosna-Hersek: 5 Ekim 1908’de Avusturya-Macaristan’a ilhak edildi. Günümüzde Balkanlarda müstakil
bir cumhuriyettir.
Girit: Balkan Harbinin ardından 1913’te Osmanlı Devletinin elinden çıkmış ve Yunanistan’a
bağlamıştır.
Cezayir-i Bahr-i Sefid: İtalyanlar’ın Trablusgarb savaşında (1911) Rodos ile on iki adaları, Balkan
Harbi’nde (1911-1913) Yunanlıların Sakız, Limni, Midilli ve öteki adaları işgalleri üzerine bu eyalet
ortadan kalktı.
Yanya: Balkan Harbi’nde kendini uzun müddet savunan Yanya, 6 Mart 1913’te Yunanlılar’a teslim
oldu.
İşkodra: Balkan Harbi’nde her ne kadar savunuldu ise de 13 Nisan 1913’de kaybedildi.
Bulgaristan Eyaleti: 19. yüzyılda isyanlar ve kargaşalarla çalkalanan Bulgaristan, İttihat ve Terakki
cemiyetinin çıkardığı kargaşadan yararlanarak 1908’de bağımsızlığını ilan etmiştir.
Rumeli-i Şarkî (Doğu Rumeli) Vilâyeti: 1908’de Bulgaristan tarafından ilhak edilmiştir.
Suriye: 402 yıl Osmanlı idaresinde kalan Suriye 1918’de Fransız işgali ile Osmanlıdan ayrıldı.
Haleb: I. Dünya savaşından sonra 1918’de Suriye’ye katılmıştır.
Beyrut: I. Dünya savaşı sonrası 1918’de Fransız Manda yönetimine verilen bölgede yer alarak
Osmanlı idaresinden kopmuştur.
Bağdad: 11 Şubat 1917’de İngilizlerce işgal edilmiştir. Sultan Tuğrul’un (1055) zamanından beri 862
Türk hâkimiyetinde kalan Bağdat elden çıkmıştır.
Basra: I. Dünya savaşı sırasında İngilizler tarafından işgal edilerek (1914) Osmanlı egemenliğinden
çıkan Basra, Türklere karşı İngilizler’in bir harekât üssü olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Musul: 1516’da Yavuz Sultan Selim tarafından alınan Musul 1918 yılına kadar yani 402 yıl Osmanlı
idaresinde kaldı. Daha sonra İngiliz işgaline girmiştir.
Hicaz: 1916’da Mekke, 1919’da Medine Osmanlı hâkimiyetinden çıkmıştır.
Yemen: 1918’de Osmanlı hâkimiyetinden çıkarak yönetim Zeydî İmam Yahya’nın kurduğu idareye
geçti.
Cebel-i Lübnan: 1918’de İngilizlerin eline geçti. 1920’de San-Ramo konferansıyla burası Fransız
mandasına bırakıldı.
Kudüs: 1516’da Yavuz Sultan Selim tarafından fethedildi. 401 yıl kesintisiz Osmanlı hâkimiyetinde
kaldı. Şiddetli bir Savunmadan sonra Aralık 1917’de İngiliz birliklerinde İşgal edildi.
Sisam Emâreti: 1913 Balkan Harbi’ne son veren Londra muahedesi ile Yunanistan’a ilhak edildi.
Mısır: 1914’de Osmanlı devleti İngiltere aleyhine savaşa girince, İngiliz hükümeti Mısır’ın Osmanlı ile
ilişkisini keserek kısmen kendisine bağladı. 1923 Lozan anlaşması ile Türkiye, Mısır ve Sudan’ın
İngiltere’ye terkini tasdik etti.
Trablusgarb: 360 yıl Osmanlı idaresinde kalan bölge 1911 Türk - İtalya savaşında, İtalyan donanması
tarafından işgal edilmesiyle, Osmanlı hâkimiyetinden çıkmıştır.
Tunus: 1881’de Fransızlar tarafında işgal edilmesi ile fiilen Osmanlı hâkimiyetinden ayrılmıştır. Ancak
Türkiye hükümeti idaresi 1923 Lozan anlaşmasına kadar bu işgali tanımadı.
Cezayir: Franszılar tarafından 1830’da işgal edildi ise de bir halk direnişi örgütlendi. Dolayısı ile
Fransızların burada bir idare tesis etmeleri çok uzun seneler sürmüş Fransa bunu ancak 20. yüzyılın
başlarında başarabilmiştir.
sınırları içinde bulunmayan vilayetlerin resmen kaybediliş tarihleri:
Selanik: Selanik: 491 yıl Osmanlı hâkimiyetinde kalan bölge 1912 Balkan Savaşı sırasında bir kolordu
ve jandarma generali Tahsin Paşa tarafından savunuluyordu. Fakat paşa tek kurşun atmadan
kolordusunu ve İmparatorluğun en önemli merkezlerinden biri olan Selanik’i Yunanlılara teslim etti.
Böylece Osmanlı hâkimiyeti son buldu.
Manastır: 1382’de Kara Timurtaş Paşa tarafından fethedildi. 12 Kasım 1912’de Balkan Harbi’nde
Sırpların işgaline kadar 540 yıl aralıksız Osmanlı yönetiminde kaldı.
Kosova: 1912 Balkan Savaşı’ndan sonra Osmanlının bölgeden çekilmesi ile Sırbistan’a terk edilmiştir.
Bosna-Hersek: 5 Ekim 1908’de Avusturya-Macaristan’a ilhak edildi. Günümüzde Balkanlarda müstakil
bir cumhuriyettir.
Girit: Balkan Harbinin ardından 1913’te Osmanlı Devletinin elinden çıkmış ve Yunanistan’a
bağlamıştır.
Cezayir-i Bahr-i Sefid: İtalyanlar’ın Trablusgarb savaşında (1911) Rodos ile on iki adaları, Balkan
Harbi’nde (1911-1913) Yunanlıların Sakız, Limni, Midilli ve öteki adaları işgalleri üzerine bu eyalet
ortadan kalktı.
Yanya: Balkan Harbi’nde kendini uzun müddet savunan Yanya, 6 Mart 1913’te Yunanlılar’a teslim
oldu.
İşkodra: Balkan Harbi’nde her ne kadar savunuldu ise de 13 Nisan 1913’de kaybedildi.
Bulgaristan Eyaleti: 19. yüzyılda isyanlar ve kargaşalarla çalkalanan Bulgaristan, İttihat ve Terakki
cemiyetinin çıkardığı kargaşadan yararlanarak 1908’de bağımsızlığını ilan etmiştir.
Rumeli-i Şarkî (Doğu Rumeli) Vilâyeti: 1908’de Bulgaristan tarafından ilhak edilmiştir.
Suriye: 402 yıl Osmanlı idaresinde kalan Suriye 1918’de Fransız işgali ile Osmanlıdan ayrıldı.
Haleb: I. Dünya savaşından sonra 1918’de Suriye’ye katılmıştır.
Beyrut: I. Dünya savaşı sonrası 1918’de Fransız Manda yönetimine verilen bölgede yer alarak
Osmanlı idaresinden kopmuştur.
Bağdad: 11 Şubat 1917’de İngilizlerce işgal edilmiştir. Sultan Tuğrul’un (1055) zamanından beri 862
Türk hâkimiyetinde kalan Bağdat elden çıkmıştır.
Basra: I. Dünya savaşı sırasında İngilizler tarafından işgal edilerek (1914) Osmanlı egemenliğinden
çıkan Basra, Türklere karşı İngilizler’in bir harekât üssü olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Musul: 1516’da Yavuz Sultan Selim tarafından alınan Musul 1918 yılına kadar yani 402 yıl Osmanlı
idaresinde kaldı. Daha sonra İngiliz işgaline girmiştir.
Hicaz: 1916’da Mekke, 1919’da Medine Osmanlı hâkimiyetinden çıkmıştır.
Yemen: 1918’de Osmanlı hâkimiyetinden çıkarak yönetim Zeydî İmam Yahya’nın kurduğu idareye
geçti.
Cebel-i Lübnan: 1918’de İngilizlerin eline geçti. 1920’de San-Ramo konferansıyla burası Fransız
mandasına bırakıldı.
Kudüs: 1516’da Yavuz Sultan Selim tarafından fethedildi. 401 yıl kesintisiz Osmanlı hâkimiyetinde
kaldı. Şiddetli bir Savunmadan sonra Aralık 1917’de İngiliz birliklerinde İşgal edildi.
Sisam Emâreti: 1913 Balkan Harbi’ne son veren Londra muahedesi ile Yunanistan’a ilhak edildi.
Mısır: 1914’de Osmanlı devleti İngiltere aleyhine savaşa girince, İngiliz hükümeti Mısır’ın Osmanlı ile
ilişkisini keserek kısmen kendisine bağladı. 1923 Lozan anlaşması ile Türkiye, Mısır ve Sudan’ın
İngiltere’ye terkini tasdik etti.
Trablusgarb: 360 yıl Osmanlı idaresinde kalan bölge 1911 Türk - İtalya savaşında, İtalyan donanması
tarafından işgal edilmesiyle, Osmanlı hâkimiyetinden çıkmıştır.
Tunus: 1881’de Fransızlar tarafında işgal edilmesi ile fiilen Osmanlı hâkimiyetinden ayrılmıştır. Ancak
Türkiye hükümeti idaresi 1923 Lozan anlaşmasına kadar bu işgali tanımadı.
Cezayir: Franszılar tarafından 1830’da işgal edildi ise de bir halk direnişi örgütlendi. Dolayısı ile
Fransızların burada bir idare tesis etmeleri çok uzun seneler sürmüş Fransa bunu ancak 20. yüzyılın
başlarında başarabilmiştir.
Yorumlar
Yorum Gönder